BLOG
Opublikowany został projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem rozwoju rynku finansowego oraz ochrony inwestorów na tym rynku.
W dniu 20 lipca 2021 r., na stronie internetowej Rządowego Centrum Legislacji pod adresem: https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12349203/katalog/12803524#12803524 opublikowany został projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem rozwoju rynku finansowego oraz ochrony inwestorów na tym rynku.
Projekt ustawy zakłada nowelizację 19 ustaw, które jak wskazano w jego uzasadnieniu wymagają w ocenie ministra właściwego ds. instytucji finansowych najpilniejszych i najważniejszych zmian legislacyjnych w obszarze rynku finansowego, w tym w szczególności: ustawy funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, ustaw o nadzorze nad rynkiem finansowym i kapitałowym oraz ustawy o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych.
Z uwagi na zakres nowelizowanych przepisów, niniejszy wpis poświęcamy w głównej mierze zmianom przepisów związanych szeroko pojętym rynkiem finansowym ze szczególnym uwzględnieniem zmian wpływających na sytuację funduszy inwestycyjnych i zarządzających nimi TFI.
Projektowane zmiany ustawy o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych, będą natomiast przedmiotem odrębnego wpisu na Blogu MWW.
Zmiany w ustawie o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi
- Emitowanie certyfikatów inwestycyjnych
Przede wszystkim projekt ustawy wprowadza (stare) nowe rozwiązanie w zakresie emisji certyfikatów inwestycyjnych przez fundusze inwestycyjne zamknięte nie będące publicznymi funduszami inwestycyjnymi.
Projektowane zmiany znoszą bowiem obowiązek rejestracji certyfikatów inwestycyjnych w KDPW oraz obowiązek posiadania agenta emisji przez niepubliczne FIZ-y.
Ustawodawca zamierza przywrócić zatem jednocześnie model rejestracji certyfikatów inwestycyjnych w ewidencji uczestników obowiązujący jeszcze w I połowie 2019 roku na gruncie uprzednio obowiązującej ustawy.
Rozwiązanie to z pewnością zmniejszy zakres obowiązków prawnych ciążących na emitentach, a także koszty przeprowadzenia emisji wynikające chociażby z konieczności posiadania agenta emisji. TFI będą natomiast musiały przystosować się do uprzednio obowiązujących zasad, co wiąże się z koniecznością zmiany statutów funduszy oraz dostosowaniem dokumentacji emisyjnej.
Jak wskazano w uzasadnieniu projektu, zmiany w omawianym zakresie podyktowane są koniecznością realizacji celów przepisów o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowania terroryzmu, które w aktualnym modelu nie mogły być skutecznie realizowane przez emitentów i TFI, z uwagi na brak pełnego dostępu do informacji o wyemitowanych certyfikatach i ich posiadaczach.
- Fundusze sekurytyzacyjne
W świetle nowelizacji fundusze inwestycyjne, którym ustawa o funduszach przyznawała miano „sekurytyzacyjnych”, będą posługiwały się nową nomenklaturą „wyspecjalizowanych funduszy wierzytelności”.
Rezygnacja ze stosowania w nazewnictwie pojęcia „sekurytyzacji” wynika z obowiązywania w polskim porządku prawnym odrębnych regulacji unijnych w przedmiocie sekurytyzacji, co zdaniem ustawodawcy mogłoby prowadzić do potencjalnych wątpliwości oraz zbędnego dualizmu prawnego.
Przedmiotowe zmiany w zasadzie nie modyfikują istoty i zasad funkcjonowania funduszy sekurytyzacyjnych, zatem dotychczasowa konstrukcja funduszy inwestujących w wierzytelności zostaje zachowana.
Poza koniecznością zaktualizowania statutów funduszy i innych towarzyszących im dokumentów, fundusze wierzytelności będą jednak musiały pamiętać, że w razie wykorzystywania zjawiska sekurytyzacji bezpośrednie zastosowanie znajdą przepisy unijne.
- Zawiadomienia o zmianach statutów
Projekt nowelizacji wprowadza również ułatwienie dla TFI w zakresie zawiadamiania KNF o zmianach statutów zarządzanych przez nie funduszy dopuszczając możliwość przesyłania ich w postaci elektronicznej.
Należy liczyć, że przedmiotowa zmiana przyczyni się do zwiększenia poziomu cyfryzacji oraz efektywniejszej wykonywaniu kontroli przez Komisję Nadzoru Finansowego, w celu zapewnienia większej ochrony Inwestorów.
- Wniosek o wpis do rejestru ZASI
Zmiany objęte projektem dotknęły również obszaru alternatywnych spółek inwestycyjnych. W tym zakresie mają one charakter procesowy, gdyż wprowadzają dodatkowe wymogi w zakresie dokumentacji i informacji składanych we wniosku o wpis do rejestru ZASI (załączanie statutu/umowy spółki ASI oraz informacji o adresie). Zmiany te nie stanowią jednak w naszej ocenie rewolucji w odniesieniu do postępowania wnioskowego, gdyż już w ramach dotychczasowej praktyki organu nadzoru, wymogi te musiały zostać spełnione. Celem zmian jest usankcjonowanie tej praktyki oraz przyśpieszenie postępowań w omawianym zakresie.
- Łączenie się funduszy inwestycyjnych zamkniętych
Projekt wprowadza również możliwość łączenia się funduszy inwestycyjnych zamkniętych poprzez przejęcie lub scalenie w ramach nowego funduszu. Analogiczne rozwiązania funkcjonują już w odniesieniu do funduszy inwestycyjnych otwartych oraz funduszy inwestycyjnych zamkniętych aktywów niepublicznych, natomiast wydaje się, że celem ustawodawcy w tym zakresie jest stworzenie alternatywy dla likwidacji FIZ-ów.
- Zaostrzenie kar administracyjnych
Na gruncie projektu przewiduje się również zaostrzenie kar administracyjnych tj. podniesienia wymiaru kary z 500 000 zł do 5 000 000 zł, w przypadku nałożenia sankcji na podmioty zarządzające sekurytyzowanymi wierzytelnościami (serwiserów) lub na podmiot zarządzający portfelem funduszy w przypadku FIZ oraz SFIO.
- Pozostałe zmiany
Pozostałe propozycje zmian nie mają już tak doniosłego charakteru, należy jednak mieć na uwadze wydłużenie terminów na zbycie lub odkupienie przez fundusz jednostek uczestnictwa po dokonaniu wpłaty na te jednostki, potwierdzenie możliwości nabywania nieruchomości przez fundusze inwestycyjne zamknięte również po upływie 24 miesięcy od dnia ich utworzenia tj. po upływie okresu dostosowawczego, o którym mowa w art. 148 ust. 3 ustawy, czy umożliwienie nabywania przez TFI papierów wartościowych gwarantowanych przez skarb państwa.
- Okres dostosowawczy
Projekt zakłada, że w terminie 3 miesięcy od dnia wejścia w życie zmian ustawy fundusze inwestycyjne zamknięte są zobowiązane do dostosowania swoich statutów do zmienionych przepisów ustawy. Co istotne, zmiany statutów w omawianym zakresie nie wymagają zgody zgromadzenia lub rady inwestorów.
Ponadto projekt zakłada, że z dniem wejścia w życie zmian statutu funduszu inwestycyjnego zamkniętego, który nie jest publicznym funduszem inwestycyjnym, wskazujących podmiot prowadzący ewidencję uczestników funduszu, rozwiązaniu ulegnie umowa o wykonywanie funkcji agenta emisji certyfikatów inwestycyjnych albo umowa o rejestrację certyfikatów inwestycyjnych tego funduszu w depozycie papierów wartościowych.
Zmiany w ustawie o nadzorze nad rynkiem finansowym
Szczególnie istotne z perspektywy dalszego funkcjonowania rynku finansowego jest zwolnienie z obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej przekazywania informacji na potrzeby wszczętego lub planowanego postępowania cywilnego przeciwko instytucji finansowej – pozwoli to skuteczniej dochodzić swoich praw przez podmioty poszkodowane.
W aktualnym stanie prawnym, pracownicy KNF zobowiązani się do zachowywania tajemnicy zawodowej również przed sądem, co niewątpliwie tworzy dysproporcję informacyjną pomiędzy instytucjami finansowymi, KNF oraz uczestnikiem rynku i utrudnia realizację postępowania dowodowego.
Zmiany w ustawie o nadzorze nad rynkiem kapitałowym
Nowelizacja przewiduje również zmianę w ustawie o nadzorze nad rynkiem finansowym mającą na celu wyeliminowanie stanu polegającego na możliwości uniknięcia odpowiedzialności administracyjnej przez podmioty, które dopuściły się naruszeń przepisów prawa w czasie pozostawania pod nadzorem KNF, wyłącznie ze względu na specyficzne uwarunkowanie formalne wynikające z faktu, że podmiotowi, na który kara jest nakładana wygasło lub zostało cofnięte zezwolenie na prowadzenie działalności, z którą wiąże się naruszenie albo podmiot ten został wykreślony z rejestru uprawniającego do prowadzenia takiej działalności.
Ponadto projekt przewiduje również możliwość nakładania przez KNF pojedynczych kar za każde naruszenie (aktualnie zasadą jest jedna zbiorcza kara za wszystkie naruszenia).
Zmiany w ustawie o obrocie
Zmiany w ustawie o obrocie instrumentami finansowymi korespondują ze zmianami w Ustawie o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi dotyczących braku konieczności rejestracji certyfikatów inwestycyjnych w KDPW oraz posiadania agenta emisji.
Ponadto ustawodawca przedstawił propozycję zastąpienia nazwy usługi „oferowania instrumentów finansowych” pojęciem „plasowania instrumentów finansowych”. O ile zmiana ta może znajdować uzasadnienie prawne i odzwierciedlenie w regulacjach unijnych, pojęcie „plasowania” nie funkcjonuje w powszechnie w świadomości inwestorów, a więc beneficjentów prawa, wydaję się więc, że ewentualne wątpliwości definicyjne powinny zostać doprecyzowane innymi metodami.
Zwrócić należy też uwagę na propozycje wdrożenia nowej platformy obrotu w celu zorganizowania obrotu skarbowymi papierami wartościowymi.
Ustawodawca podjął również próbę ujednolicenia praktyki zawierania umów outsourcingowych poprzez wprowadzenie notyfikacji ex post tego rodzaju umów zawieranych na rynku. Ponadto proponuje się aby zawiadomienia do KNF o zmianie tego rodzaju umów miały miejsce wyłącznie w przypadku istotnych zmian.
Pozostałe zmiany dotyczą usprawnienia funkcjonowania funduszy zabezpieczających w celu prawidłowego wykonania zobowiązań wynikających z prowadzonych przez KDPW_CCP rozliczeń transakcji zawieranych w obrocie zorganizowanym.
Kierowany przez mec. Filipa Suchtę Zespół Rynku Kapitałowego MWW chętnie odpowie na wszelkie Państwa pytania lub wątpliwości związane z nowelizacją.